علت‌های انفجار زودپز و راه‌های پیشگیری از آن

و راه‌های پیشگیری از آن

علت‌های انفجار زودپز و راه‌های پیشگیری از آن

زودپزها به خاطر پخت سریع و کارایی بالا، به یکی از پرکاربردترین وسایل آشپزخانه تبدیل شده‌اند. اما اگر استفاده درستی از آن‌ها نداشته باشیم، می‌توانند خطرناک باشند و حتی منجر به حوادثی مانند انفجار شوند. در این مقاله به دلایل رایج ترکیدن زودپز می‌پردازیم و همچنین نکاتی را برای پیشگیری از این اتفاق بررسی می‌کنیم.

زودپز چگونه کار می‌کند؟

زودپز با ایجاد فشار بخار، دمای داخلی را از نقطه جوش آب فراتر می‌برد و در نتیجه زمان پخت غذا را کاهش می‌دهد. اما اگر فشار بخار بیش از حد بالا برود و نتواند به‌درستی تخلیه شود، خطر انفجار دستگاه وجود دارد.

1. انسداد سوپاپ‌ها:
   اگر سوپاپ زودپز به دلیل باقی ماندن تکه‌های غذا یا تمیز نکردن منظم مسدود شود، فشار داخل دستگاه تخلیه نمی‌شود و ممکن است منجر به ترکیدن آن شود.
2. پر کردن بیش از اندازه:
   پر کردن زودپز بیش از ظرفیت مجاز (معمولاً بیش از دو سوم حجم) به‌ویژه هنگام پخت مواد کف‌کننده مثل برنج یا حبوبات، می‌تواند بخار را در مسیر سوپاپ گیر بیندازد و باعث افزایش فشار خطرناک شود.
3. فرسودگی قطعات:
   قطعاتی مثل واشر دور درب یا خود سوپاپ ممکن است به مرور زمان آسیب ببینند. اگر واشر خاصیت آب‌بندی خود را از دست بدهد، بخار از دستگاه خارج نمی‌شود و خطر بالا می‌رود.
4. کم بودن آب داخل زودپز:
   وجود میزان کافی آب برای تولید بخار ضروری است. در صورت کم بودن آب یا تبخیر آن در طول پخت، دمای داخل زودپز بالا رفته و احتمال آتش‌سوزی یا انفجار وجود دارد.

راهکارهای ایمنی برای استفاده از زودپز

1. همیشه سوپاپ‌ها را تمیز نگه دارید
   بعد از هر بار استفاده، مسیر بخار و سوپاپ را با دقت بشویید و مطمئن شوید گرفتگی ندارند.
2. دفترچه راهنمای دستگاه را کامل بخوانید
   هر برند ممکن است طراحی متفاوتی داشته باشد. رعایت دستورالعمل‌های مخصوص دستگاه، جلوی بسیاری از خطرات را می‌گیرد.
3. از ظرفیت مجاز فراتر نروید
   اگر غذایی حجیم یا کف‌کننده می‌پزید، بهتر است فقط تا نصف ظرفیت زودپز را پر کنید.
4. واشر دور درب را بررسی و در صورت لزوم تعویض کنید
   اگر نشتی یا پارگی در واشر مشاهده کردید، باید آن را فوراً تعویض کنید تا بخار به‌درستی داخل دستگاه نگه داشته شود.
5. از بسته بودن کامل درب مطمئن شوید
   اگر درب دستگاه به‌درستی قفل نشده باشد، بخار می‌تواند نشت کند و باعث فشار غیرمتعارف شود.
6. آب کافی بریزید و حرارت را تنظیم کنید
   کمبود آب یا شعله زیاد باعث می‌شود بخار زیادی تولید شود که ممکن است نتواند خارج شود.
7. هرگز درب را باعجله باز نکنید
   ابتدا اجازه دهید فشار کاملاً تخلیه شود، سپس درب را باز کنید تا از پاشیده شدن بخار یا مواد داغ جلوگیری شود.
8. زودپزهای مدرن را ترجیح دهید
   مدل‌های جدید معمولاً دارای چندین سیستم ایمنی هستند که حتی در صورت خطای کاربر، از انفجار جلوگیری می‌کنند.
9. در حین کار، دستگاه را تنها نگذارید
   در مراحل ابتدایی پخت، دستگاه را زیر نظر داشته باشید تا در صورت مشاهده صدای غیرعادی یا نشتی، بتوانید سریعاً واکنش نشان دهید.

جمع‌بندی

استفاده درست از زودپز، نه‌تنها آشپزی را سریع‌تر و راحت‌تر می‌کند، بلکه شما را از حوادث ناگوار در امان نگه می‌دارد. رعایت اصول ساده‌ای مثل تمیزکاری، استفاده به‌اندازه و بررسی قطعات، می‌تواند تفاوت زیادی در ایمنی این وسیله خانگی ایجاد کند.